Aanbiedingsbrief

Datum: 26 september 2023
Zaaknummer: 684650

Onderwerp: Begroting 2024 (en meerjarenbegroting 2025-2027)

Geachte leden van de raad,

Aanpakken en aanpassen

Vorig jaar presenteerden wij ons collegeprogramma met als titel "Aan de slag! Samen verder bouwen". Een programma op hoofdlijnen gebaseerd op het coalitieakkoord. Het collegeprogramma wil ruimte bieden aan inbreng vanuit uw raad en de samenleving om in te kunnen spelen op maatschappelijke ontwikkelingen. In de begroting 2023 volgde de uitwerking naar concrete acties en het bijbehorende financiële beleid.

Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2023 stelden wij vast dat onze ambities door tegenvallers in de financiën onder druk zijn gekomen. Met name de lagere Algemene Uitkering is hier de oorzaak van. De omvang van de tegenvallers is zodanig dat het ons niet alleen noodzaakt om het ambitieniveau bij te stellen. Maar we ontkomen er niet aan om voor alle taakvelden van onze begroting ingrijpende ombuigingen voor te stellen. De afgelopen maanden zijn wij een intensief proces gestart, waarbij we alle activiteiten en uitgaven in onze begroting kritisch onder de loep hebben genomen. Tegelijkertijd hebben we ons de vraag gesteld wat voor ons van wezenlijk belang is. Waar staan we voor als gemeente en wat willen we daarin, ook op de lange termijn, absoluut bereiken? Dit heeft geresulteerd in een voorstel met een set aan ombuigingen voor de begroting 2024.

Het credo voor nu is aanpakken en aanpassen. Met aanpakken bedoelen we dat we de wettelijke taken en de opgaven uit het coalitieakkoord blijven uitvoeren. Daar waar het kan plukken we mede op uw verzoek (raad 5 juli 2023) sneller het laaghangend fruit. Met aanpassen bedoelen we dat we over de volle breedte budgetten hebben beschouwd. Er is geen taakstellingsdiscussie gevoerd.
Het sluitend krijgen van 2027 is het uitgangspunt geweest. De uitvoering van de wettelijke taken en de realisatie van de doelen en opgaven uit het coalitieakkoord staat zoals hierboven beschreven centraal. We stellen voor om geen bezuinigingen te nemen die op termijn tot negatieve financiële effecten leiden. Daarnaast stellen we voor om de samenleving zo veel als mogelijk te sparen.
We brengen focus aan om een meerjarig sluitende begroting te realiseren. Waar het kan blijven we ons inspannen en zetten we zoveel mogelijk in op incidentele middelen.

We hebben een brief gestuurd naar de provincie Limburg om aandacht te vragen voor een ruimhartiger toepassing van haar toezicht op onze begroting. Zoals veel gemeenten voelen we ons te zeer beperkt in de mogelijkheden om reserves of éénmalige inkomsten in te zetten in onze begroting. Het is nagenoeg onmogelijk geworden om deze middelen in te zetten voor beleid. Dit leidt te snel tot een provinciaal oordeel dat onze financiën niet op orde zijn.  

We zien de ombuigingenopgave als een gezamenlijke taak. Zoals gebruikelijk zijn de keuzes die uw raad maakt bij de behandeling van de begroting richtinggevend en kaderstellend. Dat geldt ook voor de keuzes voor ombuigingen.

Ombuigingen

De ombuigingen zijn het resultaat van een proces dat we in de zomermaanden hebben doorlopen. Het uitgangspunt is dat er geen afbreuk moet worden gedaan aan de kracht om onze mooie gemeente de vlucht naar voren te kunnen laten maken. Hierbij hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• de wettelijke taken, doelen en opgaven uit het coalitieakkoord blijven centraal staan;
• waarbij we de maatschappelijke impact van de ombuiging zo laag mogelijk proberen te houden en stapelingen van maatregelen willen voorkomen;  
• we houden rekening met eventuele negatieve financiële effecten van de ombuiging op de middellange/lange termijn;
• we kijken scherp naar mogelijkheden die de effectiviteit verhogen, de kosten verlagen en/of inkomsten vergroten;
• we houden rekening met andere relevante argumenten die maken dat er niet omgebogen kan worden.

De maatregelen werken in alle geledingen van onze organisatie en daarmee onze gemeenschap door. We hebben keuzes gemaakt die onze organisatie raken en daarmee ook doorwerken naar de uitvoering van taken. Het is niet te voorkomen dat er gevolgen zijn voor inwoners, bedrijven, verenigingen en maatschappelijke organisaties. De ombuigen lopen op van bijna  € 1,5 miljoen in 2024, naar ruim € 2,0 miljoen in 2027.

Financiële situatie

In de begroting 2023 is het herverdeeleffect van de Algemene Uitwerking verwerkt. De effecten van de herijking vanaf het jaar 2026 zijn nog niet bekend. Zodra hier meer duidelijkheid over komt, zullen wij dit kunnen verwerken. Dit heeft te maken met de vervanging van de trap op - trap af methodiek. Met de VNG zijn we van mening dat het Rijk de gemeenten onvoldoende financiële middelen geeft voor de uitvoering van de gedeelde ambities op het vlak duurzaamheid, klimaatbeheersing en woningbouw. De voortdurende onzekerheid, die nog eens wordt versterkt door de demissionaire status van het kabinet, draagt niet bij aan een stabiele financiële basis voor gemeenten.
Nog niet alle ontwikkelingen hebben een financiële vertaling gekregen in deze begroting, omdat de exacte gevolgen nog niet bekend zij of de initiatieven nog niet zo ver vorm hebben gekregen. Voorbeelden hiervan zijn de Verbindingsweg, huisvesting Mikado, MFA Ottersum, MFA Milsbeek en het zwembad. We informeren u wanneer de inzichten concreter zijn.

Met inachtneming van deze onzekerheden en de vertaling van de mutaties uit de trimesterrapportages en de voorjaarsnota en de vertaling van de ombuiging is de opbouw van saldo van de meerjarenbegroting  als volgt uit:

* Een toelichting en specificatie van deze mutaties is opgenomen in het onderdeel 'Van voorjaarsnota naar begroting'

Vanuit het perspectief van een structureel sluitende begroting is onderstaande tabel relevant. De (meerjaren)begroting is voor de jaarschijven 2025 en 2027 sluitend. Voor het verkrijgen van preventief  toezicht door de provincie is de jaarschijf 2027 al toereikend. De financiën zullen echter onverkort onze aandacht blijven vragen.

 
Voor een gedetailleerd overzicht van de incidentele baten en lasten verwijzen wij u naar hoofdstuk Financiële begroting.

De begroting heeft net als voorgaande jaren een opbouw in 4 componenten. Naast de bijstellingen in Van voorjaarsnota naar begroting zijn de voorgeschreven onderdelen programmaplan, paragrafen en financiële begroting opgenomen.

Wij zien uit naar de behandeling van deze begroting in de gemeenteraad.

Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Gennep,

Burgemeester       Hans Teunissen

Gemeentesecretaris    Bart Teunissen         

Gemeente Gennep
Ellen Hoffmannplein 1, Postbus 9003, 6590 HD Gennep
T (0485) 49 41 41 •E gemeente@gennep.nl • www.gennep.nl